1-1تورکجه نی دانئشابیلمک دن ایسه....!!!!!!!!!!!!!

بیلدیینیز کیمی دیللرین بیر بیر لرین دن فارقلئ دوشونجه لری وار. یاعنی بیر سؤزو آنلاتمایا دیللرده فارقلئ یول وار.
تورکجه میز ده باشقا بیر دیل بیلگی سی ؛ دئییمی ، آتا بابا سؤزو و ساییره یه اییه دیر. (باخ: آذربایجان فولکولورو- فرزانه)

1- باشلاما اولاجی:  (سونراکی فعلین باشلانغیجی بیلدیریلیر)  
 *سنی تانئ یالی حیاتایم دییشدی.
*بورا گله لی اوشاق ناخوشلادئ.
2- زامان اولاجی
*گون آغارارکن یولا وشدوک.
*گولونجه یاناقلارئ باتئر./یاغئش یاغئنجا هر کس ائولرینه دؤندو.
*اویومادان اؤنجه دیشینیزی یویون.
3-ندن اولاجی
*چوخ یالنئزلیک چکدیغیندن(دولایی(ندن بیلدیریلیر)) بوردا قالماق ایتمیردی.
4-دوروم اولاجی(فعل این نئجه لیغینی بیلدیریر.)
*گوله ره ک گلدی.(گوله گوله)
*هر شئ یی بیلیرجه سینه دانئشئردی./اولایی یاشییرمیش جاسینا آنلاتدئ.
*
5-باغلاما اولاجی
 *باخئب باخئب یورولوب.
6-گله جک زامان اورتاچ لارئ
* گؤروله بیلینمه یه جک ایش یوخدور.
*تورک تارئخئنا یازئلـاسئ سؤز چوخدور آما....
7-گئنیش زامان اورتاچئ
*گئدن گیمدیر گلن کیم؟
8-گئچمیش زامان اورتاچ لارئ(گئچمیش ده اورتایا چئخان لارئ بیلدیریر)
*اولمادیق ایشلردن دانئشئر/او شهرده بیر تانئدئق یئر یوخودو./گؤزلنمه دیک بیر آندا گلدی./ شهرین او باسئرئقئندا اوتوراق یئر تابمادئق.
9-بیتیرمه اولاجئ
*یوللار آچیلئنجایا قدر ماشئندا اویودو.
*
10-تئزلیک فعلی
/ اوزادئب اللرینی توتو وئر./اوشاق آناسئنئ گؤرونجه یانئنا قاچاوئردی./گؤزله مه دیک حالدا چئخا گلدی.                  //  جمله نین سورکلی اولماسئنا ایشاره ائدیر.//گئده دورسون دورنا لار غربت ائللره.     -
   // ایشینیزدن آلئ قویماق ایسته مم. //   
11- بو یونیوئرسیته دیپلوما اورتالاماسئ گرکسینیم لری آرانماق سئزئن اؤیره نجی لری یازئر.
12- دئییم : بونلار نئچه سؤزون بیرلشمه سیندن یئنی بیر آنلام اورتایا چئخاردئر و اؤته دن بری یه الیمیزه چاتمئشدئر.


دیققت: بوردا ائل آراسئ ایشلنیلن(آز یا چوخ) فعل چئشیت لرینی گتیرمه دیم .

-لیق : کؤمورلوک ، گؤزلوک    (* بیر شئ ین کی اولان)

1-      لی : تبریزلی                  

2-      سیز : پاراسئز ، سوسوز   (*... اولمایان)

3-      جی : یولجی       (......ایشینی گؤره ن)

4-      جه : تورکجه  

5-      داش : وطن داش ، چاغداش ، دوغتاش  (.....بیر)

6-      اونجو : ایکینجی

7-      سئ : دلیسوو ، آجئمسئ ، قئزسوو  (.....کیمی)

8-      جیل : اؤنجول ؛ قاباقجیل

9-      شین : قاراشین

10-   سال : ایچسل ؛ قوتسال

11-   ایت : یاشئت ، قارشئت ، ائشیت   (......اینده اولان)

12-   جاغئز : جوجوک جاغئز

13-   جئق : آزئجئق

14-   تئ : خئرئلتئ

15-   لو : یاغلاو ، ایشلو ، اوخلاو (؟؟؟؟)

16-   متیل : قارامتیل    (.......چالان)

تورکجه ده ائیلم لردن آد توره ین  اک لر :

جه : دوشونجه ؛ تاپماجا ؛ گولمه جه
آق: یاتاق ؛یوواق ؛ دوراق ، اَرَک
گه : بؤلگه ؛ سوپورگه ؛ بیلگه
قان ؛چالئشقان ؛ آلئشقان ؛ اویناغان
گی: ائتگی؛ سئوگی ؛ آسقی ؛ دویغو
گون: یورقون ؛ وورغون ؛ جوشغون ؛ دئیینگن
ائ : اؤلو ؛ دوغو ؛ چاتئ ؛ تانئ
ایک : کسیک ؛ آچیق ؛  سویوق ؛ اینجیک
ایم : اؤلوم ؛ اؤلچوم ؛ ووروم ؛ اویوم
این : اَکین ؛ ییغین ؛ دوزَ ن
اینج : سئوینج ؛ گولونج ؛ ایرَ نج
اینتی :یاغئنتئ ؛تؤکونتو ؛ سئخئنتئ
اوش : ووروش ؛ اوتوروش ؛ یورویوش
ایت : یاخئت ؛ اؤلچوت  ؛ قالئت
تئ : قئزارتی ؛ بلیرتی ؛ چئغئرتئ
ایجک : گییــَــجــَــک ؛ گئججک
ــــَــ ر: گئدر
مَـک : گئتمک ؛ سؤکمک
  ـــَـــ  و : گؤر َو ؛ سؤیلـه َ و ؛ ایشلــه َ و